Yaz aylarının gelmesiyle birlikte hava sıcaklığının artış göstermesi ile vücut sistemlerinde birçok işlev bozukluğu oluşabilmektedir. Yaşadığımız bölge itibari ile sıcaklık artışının daha fazla olması etkilenen kişi sayısının da artmasına neden olmaktadır. Özellikle eşlik eden kronik rahatsızlığı olanlarda, güneş altında çalışmak durumunda kalanlar, gebeler, yaşlılar ve çocuklar gibi gruplarda bu durum daha fazla risk oluşturmaktadır. En fazla karşılaşılan sağlık sorunları arasında sıcak çarpması ve hipoglisemi (Kan Şeker düzeyinin düşüklüğü) sayılabilir. Bu rahatsızlıklar ve tedavilerine kısaca değinecek olursak;
Sıcak Çarpması: Yüksek derecede ısı ve nem sonucu vücut ısısını ayarlayan mekanizmaların bozulmasına bağlı olarak ortaya çıkan klinik bir tablodur. Adale(kas) krampları, güçsüzlük, yorgunluk, davranış bozukluğu, sinirlilik, solgun ve sıcak deri, mide krampları, kusma ve bilinç kaybı gibi belirtilerle kendini göstermektedir. Rüzgarsız günlerde sıcak çarpması riskinin arttığı da unutulmamalıdır. Bu bulgulardan bir veya birkaçının olduğu durumlarda yapacağımız basit müdahaleler hayat kurtarıcı olabilir. Korunma önlemleri olarak özellikle risk altındaki grupların 11.00-15.00 saatleri arasında dışarıya çıkmaması, bol sıvı alımının sağlanması, rahat açık renkli kıyafetlerin tercih edilmesi, şapka -gözlük gibi güneşten koruyacak aksesuarların kullanılması gerekmektedir.
Sıcak çarpması gelişmişse; Etkilenen kişi havadar bir yere alınmalı, sıkan kıyafetleri gevşetilmeli, bilinci açık ve bulantısı yoksa ağızdan bol sıvı alması sağlanmalı. Sıvı ile birlikte tuz ve mineral kaybı da oluşabileceğinden 1 litre suya 1 çay kaşığı karbonat,1 çay kaşığı tuz karışımı veya mineralli sular tüketilmelidir.
Hipoglisemi (Kan Şeker düzeyinin düşüklüğü) : Hipoglisemi, kan glikoz(şeker) düzeyinin normal olarak kabul edilen seviyenin altına düşmesi olarak tanımlanabilir. Vücuttaki şeker seviyesinin düşmesi ile birlikte bir takım işlev bozuklukları meydana gelir. Korunma önlemleri olarak;Özellikle şeker hastalığı olanların sıcaklığın çok fazla olduğu saatlerde dışarıda bulunmamaları, ilaçlarını düzenli almaları uzun süre aç kalmadan beslenme programlarına uymaları ve en önemlisi doktor önerilerine dikkat ederek günlük yaşamlarına devam etmeleri önerilmektedir. Şeker düşüklüğüne bağlı; terleme,titreme, sinirlilik hali, konsantrasyon bozuklukları, açlık hissi, çarpıntı, bilinç bulanıklıkları, görme bozuklukları, havale, koma gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Hipoglisemi (Kan Şeker düzeyinin düşüklüğü) gelişmişse; Hastanın bulantı, kusması yoksa ve bilinci yerinde ise ağızdan şeker veya şekerli içecekler verilebilir. Hastanın kan şekerinin yüksek veya düşük olduğu bilinmeyebilir. Belirtiler fazla şekerden meydana gelmiş olsa bile fazladan şeker verilmesi, hastanın düşük kan şekeri düzeyinde kalmasından daha az zararlı olacaktır. Çünkü düşük kan şekeri, beyinde ve diğer hayati organlarda kalıcı hasara neden olabilir. Şeker verildikten sonra belirtilerin kısa süre sonra geçmesi beklenir.
İnsan vücudu kapalı bir sistem olduğundan hiçbir hasta için kesin tanı koymak ya da sadece bazı belirtilere göre karar vermek tek başına yeterli olmayabilir. Bu nedenle sağlık sorunu yaşayan yardıma ihtiyacı olan her hasta için 112’nin aranması gerektiği unutulmamalıdır. Sağlıklı zamanlar diliyorum.
Türkan KARA
Bölge Eğitim Araştırma ve Uygulama Merkezi Sorumlusu