Günlük hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelen teknoloji pratikliği ve işlevselliğiyle cazip gelirken, bir yandan sürpriz bir takım problemleri de beraberinde getirmektedir. Bu problemler ülkemizde olduğu gibi tüm dünya ülkelerinin de gündemini meşgul ediyor.
Literatür karıştırdığımızda karşımıza teknoloji bağımlılığı dediğimiz bir bağımlılık türünden ya da siber suçlar diye tanımladığımız bilişim suçlarından bahsedebiliyoruz. Son olarak da hepimizin çaresizlikle medyadan takip ettiği çevrimiçi oyunların intihara sürüklediği çocuk ve ergenler… Çevrimiçi oyunlar, bilinçsiz ve kontrolsüz kullanılan teknolojinin neden olduğu bir tür intihar sebebi olarak karşımıza çıkıyor.
Bu oyunlardan Mavi Balina’nın hedefinde ergenlik dönemindeki kitle varken, Momo ise, daha küçük yaşlardaki çocukları hedef alıyor. Momo, çocuğun izlediği bir videoda fragman gibi araya giriyor ve çocuklara hayati riski olan yönergeler veriyor. Mavi Balina; Rus asıllı Philipp Budeikin tarafından geliştirilen bir oyun. Philipp Budeikin; kurbanları “biyolojik atık” olarak değerlendirip, bu oyun sayesinde dünyayı biyolojik atıklardan temizlediğini ifade ediyor.
Çocukları intihara sürükleyen bu oyun genelde Rus sosyal medya sitesi üzerinden yayılıyor. Bu oyunlar uygulama olarak indirilebilen oyunlar değil, bir virüstür. Oyunda; 50 güne yayılan ve günde 1 talimatın verildiği yönergeler mevcut. Bu yönergeler arasında yüksek sesle müzik dinlemek, vücuduna derin olmayacak şekilde balina çizmek, bulunduğu evin çatısına çıkıp bir süre orda beklemek, etli ekmek satan bir dükkânda kendini kilitli unutturmak gibi yönergeler; “yüksek bir yerden atla” yönergesi ile son buluyor. Ebeveynler bu durum karşısında kaygılanıp çocuklarının oynadığı oyunları kurcalamakta. Oysaki internette oyun oynamak için girilen bir sitede karşısına çıkan bir linki, virüsü kovmak adına tıklamasıyla başlıyor her şey. Bu link sosyal medya ve chat sayfaları üzerinden de gönderilmekte ve bu linki tıkladığınızda mavi balina yöneticileri tarafından kişisel hesaplarınıza ve kameranıza ulaşılıyor, böylelikle şantaj yapılacak veriler elde edilmeye çalışılıyor. Kaygı ve korku gibi insani duyguları oluşturduğunuz insanı manipüle etmek kolaydır. Kişilik örüntüleri henüz oluşma aşamasında olan ergenler ve ergenlik öncesi dönemdeki çocuklar bu anlamda kolay manipüle edilecek hedeflerdir.
Tüm dünyada gençleri ve çocukları hedef alan Mavi Balina ve Momo gibi tehlike saçan çevrimiçi oyunları önlemek için dünyada ve ülkemizde bir takım önlemler alınmakta. Ancak bu noktada asıl görev ebeveynlere düşmektedir. Çocuğun kendini en güvende hissetmesi gereken alan olan evde temel olarak bu durum için koruyucu ve önleyici girişimlerde bulunmak gerekir. Ayrıca çocuklarımızda gözlemlediğimiz davranışsal değişiklikleri de doğru okumalıyız.
Çocuğun rutininde bir değişiklik varsa
Davranışlarında her zamankinden farklı tutumlar gözlemliyorsak,
İştahında ve uyku düzeninde değişiklik varsa ve
Vücudunda kesikler gördüğümüzde bir şeylerin yolunda gitmediğinden şüphelenmeliyiz. Bir ruh sağlığı uzmanından destek almalıyız.
Peki ebeveynler ne yapmalı?
“Mavi Balina”, “Momo” gibi zarar veren bu oyunların adlarını çocuğun merak duygusu uyandırmamak adına çocukların yanında kullanmaktan kaçınmalıyız.
Bu oyunların görsellerini çocuklarla paylaşılmamalıyız.
Çocuğun internet erişimini gerçekleştirdiği teknolojik aletleri ortak yaşam alanları içinde kullanmasını sağlayın.
İnternet erişimi konusunda güvenlik ve filtreleme programları kullanın.
İnternette kendisini rahatsız eden bir içerik ile karşılaştığında bunu sizinle rahatlıkla paylaşabileceğini söyleyin.
Sanal ortamda asla sizin izniniz olmadan adını, adresini, telefon numarası ve kişisel bilgilerini vermemesi gerektiğini söyleyin.
Çocuğunuzun süre sanal ortamda çok uzun vakit geçirmemesine özen gösterin.
Sağlıklı bir gelişim için çocuğumuzun sanal bir uyarıcı ile etkileşim kurması gereken oyunlar yerine yüz yüze iletişim kurmasını gerektirecek sosyal etkileşimin olduğu oyunlara yönlendirmeliyiz.
Çocuğunuzu spor, sanat, edebiyat ile alakalı bedensel ve ruhsal gelişimini olumlu destekleyecek hobilere yönlendirin.
Psikolojik Danışma Birimi
İl Ambulans Servisi Başhekimliği